اواخر اسفند 1389 بود. زمانی که هنوز مجله‌ها جان داشتند و برگ‌های برنده‌شان را برای ویژه‌نامه‌های نوروزی‌شان نگه می‌داشتند. چقدر هم می‌چسبید خواندن‌شان. من بوی بهار را با ویژه‌نامه‌های نوروزی مجله‌ها حس می‌کردم. بگذریم. اواخر اسفند 1389 بود. «دانستنیها» بعد از سال‌ها دوباره انتشارش شروع شده بود و تقریباً یک سالی می‌شد به‌طور مرتب هر دو هفته منتشر می‌شد. آن سال هم -مثل امسال- نقل محافل بود که «داریم وارد دهه‌ی جدید می‌شیم!». پر بیراه هم نبود دیگر. 1390، آغاز دهه‌ی نود و آخرین دهه‌ی قرن. منطقی بود. اما در ویژه‌نامه‌ی آن سال دانستنیها یادداشتی را خواندم که بعد خواندنش با خودم گفتم «کل زندگیم دروغی بیش نبوده!»
نویسنده‌ی آن یادداشت -که نامش را به خاطر ندارم- توضیح داده بود که چرا سال 1390 اولین سال دهه‌ی نود نیست و در واقع آخرین سال دهه‌ی هشتاد است. ماجرا به مبدأ تاریخ برمی‌گشت. اینکه مبدأ تقویم ما در واقع 1/1/1 است و با توجه به تعریف دهه که شامل ده سال کامل می‌شود، در تاریخ 1/1/11 اولین دهه‌ی تقویم شمسی تمام و دهه‌ی دوم آغاز شده است. در نتیجه 1/1/10 همچنان جزو دهه‌ی اول شمسی بوده. همین فرمان را بگیرید تا سال 1390 تا متوجه شوید که چرا 1/1/1390 در واقع آغاز دهه‌ی جدید نیست.
از آن روز به بعد این حقیقت در ذهن من حک شد. آن سال‌ها خیلی بیشتر از الان عاشق بحث کردن بودم. هرجا که صحبت از آغاز دهه می‌شد، این موضوع را پیش می‌کشیدم تا هم به‌نوعی اطلاعات خودم را به رخ بقیه کشیده باشم و هم اینکه به خیال خامم بتوانم چند نفری را از گمراهی برهانم! گرچه اکثر اوقات بازخورد خوبی نمی‌گرفتم. اما با گذر از سال 1390، دیگر بحث آغاز دهه به فراموشی سپرده شد. تا همین یک سال و خرده‌ای پیش هم یادم نمی‌آید جای دیگری این موضوع را پیش کشیده باشم.
آخرین بار، با هم‌خدمتی‌ها در پادگان بودم و نمی‌دانم بحث چه شد که این نکته را مطرح کردم. واکنش؟ مسخره شدن بی‌اندازه. حتی مقابل استدلال هم مقاومت می‌کردند. من هم دیگر آن شور اصلاح همگانی را نداشتم و بی‌خیال‌شان شدم. هرچند آن‌ها بی‌خیال نشدند و مدت‌ها این موضوع را دست گرفتند و مدام با آن مسخره‌ام می‌کردند.
این روزها که دوباره تبِ پایان دهه بالا گرفته و حتی از قبل هم داغ‌تر شده -چون بحث شروع «قرن جدید» هم به آن اضافه شده- باز ذهنم می‌رود سمت آن یادداشت. چند روز پیش خبری را در خبرگزاری مهر دیدم با این عنوان: «شروع سال 1400 شمسی آغاز قرن جدید نیست». در آن خبر از قول مرکز تقویم موسسه‌ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران -که مرجعی معتبر و علمی است- همان موضوع یادداشت مذکور تکرار شده بود. راستش را بگویم با دیدن آن خبر دلم خنک شد.
خلاصه که ایهاالناس! می‌دانم الان دغدغه‌ی مردم ما این نیست. می‌دانم که مشکلات بزرگ‌تری داریم و اینکه دهه و قرن کی عوض می‌شود، دردی از ما دوا نمی‌کند. اما خب بدانیم و بمیریم بهتر است تا ندانیم و بمیریم. 1400 اولین سال قرن 15 هجری شمسی نیست. آخرین سال قرن 14 است.
یک نتیجه‌ی ضمنی دیگر هم از این واقعیت بگیرم. متولدین سال 1370 دهه شصتی، متولدین سال 1380 دهه هفتادی و متولدین سال 1390 دهه هشتادی محسوب می‌شوند! هرچند این خط‌کشی‌های مبتنی بر دهه‌ها را از پایه قبول ندارم.
پ.ن: در پادگان ناراحت شده بودم که چرا هم‌خدمتی‌هایم این‌طور رفتار می‌کنند. الان که نظرات پای همان مطلب خبرگزاری مهر را می‌بینم، کلاهم را بالاتر می‌گذارم. مردم غیورمان حتی موسسه‌ی ژئوفیزیک را هم قبول ندارند و مسخره‌شان می‌کنند و خودشان را علّامه‌ی دهر می‌دانند. قاعدتاً نباید انتظار زیادی از هم‌خدمتی‌هایم می‌داشتم.